Ortak yaşam alanlarında kat malikleri açısından, ortak giderleri karşılamak için toplanan aidat ve bakım / onarım masrafları en çok sorun yaratan konulardandır. Kat Mülkiyetine ilişkin davalarda aidat ve ortak giderine itiraz en çok yargılama konusu olan uyuşmazlıklardandır.
Aidat ve ortak giderlerine ilişkin uyuşmazlıklar, yargılama gerektirdiğinde yargılama makamları olan mahkemeler çeşitli kriterleri göz önüne alarak karar verirler.Bu kriterler her yargılamada farklılık gösterse de genel çerçeve ve sıralama aşağıdaki şekildedir.
Yargılama aşamasında Mahkeme öncelikle, aidat ve ortak giderlere itiraz edenlerin aidat ve ortak giderlerin belirlendiği kat malikleri kurulu toplantısına katılıp katılmadığının inceler. Çünkü öğrenme davanın süresinde açılıp açılmadığının tespitinde önem arz eder. Ayrıca aidat ve ortak giderlere aynı anda uygulanan faiz ve gecikme tazminatlarından olan ek yükümlülüklerden olan aylık %5’lik gecikme tazminatının başlangıç gününü tespitinde temel kriterdir. Kat malikleri kuruluna katılanlar açısından toplantı tarihi, dava açma süre ve tazminatının başlangıç tarihidir.
Eğer aidat ve ortak giderlerin itiraz eden, kat malikleri kuruluna katılmamışsa, alınan kararların ya da işletme projesinin (tahmini bütçe olarak da düşülebilir) tebliğ edilip edilmediğine bakılır. Tebliğ edilmişse tebliğ tarihi öğrenme ve sürelerin başlama tarihi olarak kabul edilir. Eğer tebliğ edilmemiş ise muhatabın beyanı esas alınır.
Ancak mahkemeler, kat malikleri kurulunda alınan kararların veya işletme projesinin tebliğ edilmemiş olmasına rağmen istenen aidatların ödenip ödenmediğin araştırılır. Tebligat yapılmamasına rağmen karar ya da işletme projesinde belirlenen şekilde ödemeler yapılmışsa İtiraz edenlerin alınan kararları öğrendiği kabul edilerek, bu ödemenin yapıldığı tarihten itibaren gecikme tazminatını hesaplanması suretiyle asıl alacak ve borç miktarını belirlenir.
İcra takibi veyahut dava açılmadan önce yapılan ödemelerin Türk Borçlar Kanunu 100. madde gereğince öncelikle gecikme tazminatından düşülür. İcra takibinden sonra yapılan ödemeler ise önce yargılama giderleri, sonra vekâlet ücreti sonra gecikme tazminatı, sonra faiz en sonunda asıl alacağa mahsup edilecek şekilde hesaplanır.
