Türkiye’de 13 milyon emeklinin sınıf ve kitle sendikacılığı mücadelesini kabul etmeyen, bir türlü statü yasasını çıkarmayan hükümet, Türkiye’de mevcut tüm emekli sendikalarını kapatarak örgütlülük gücünün önüne geçmekte gecikmedi!
Bunlardan biri olan 2017 yılında kurulan Tüm Emekliler Sendikası Genel Başkanlığı Yargıtay’ın 2021/ 8908 Esas/ 2021/12525 karar notlu dosya ile nihai kapatma kararını almış Genel merkezin kütük numarasını düşürerek faaliyetini durdurmuştur!
Ancak Anayasa mahkemesine baş vuran genel başkan Salman Hürkardeş bir yandan yasal sürecin devam etmesi diğer yandan emeklilerin örgütlenme sürecinin kesintiye uğramaması; hukuki ve meşru zeminde mücadelenin devamını sağlamak için 2021 TÜM EMEKLİLER SENDİKASI adı altında emeklilerin bir çatıda demokratik güçlerin birleşerek sürecin devamını sağlamak adına kuruluşunu yapmıştır! Biz Yörükefe gazetesi Emeklilerin yıllardır sendikalaşma sürecinde yaşadıklarını ve verdikleri mücadeleleri inceledik, araştırdık, tarihsel süreci kaleme aldık. Birlikte aydınlanma ve emeklilerin mücadelesine katkı koyma adına yapılan bu çalışmayı sabır ve öğretiye bir sayfa açarak okumanızı diliyoruz!
YARGI TARAFINDAN KAPATILAN EMEKLİ SENDİKALARI
DİSK Tüm Emekliler Sendikası (Haziran 1995 - 08.05.2008)
MEMUR SEN Emekli Bir Sen Kapatıldı.
KAMU SEN Türk Emekli Sen Kapatıldı.
BESK Yeni Emekli Bir Sen (kapatılma davası açıldığında Memur Sen üyesiydi. BESK isimli konfederasyona geçtikten sonra kapandı)
BAĞIMSIZ Tüm Emekliler Sendikası 20 Şubat 2017 tarihinde kuruldu. 4 Ekim 2021 tarihinde Yargıtay istinaf mahkemesinin kapatılma kararını onayladı. Anayasa mahkemesi faaliyetleri durdurularak kapatılma kararı üzerindeki tedbiri kaldırmadan yargılıyor.
DİSK Emekli Sen (25.02.2019) Sendikanın Yargıtay tarafından kapatılması DİSK Genel merkezi tarafından konfederasyon genel merkezi önünde 9 Şubat 2022 tarihinde basın açıklamasıyla protesto edilerek kamuoyuna duyuruldu.
BAĞIMSIZ ESEN Bu sendika 2018 tarihinde kuruldu. Yargıtay tarafından 2021 tarihinde kapatıldı.
BAĞIMSIZ ORDUSEN Bu sendika da Kapatıldı. (2019 - 2021)
MEMUR SEN Emekli Memur Sen Bu sendika Yeni Emekli Bir Sen'in Memur Sen'den ayrılması üzerine Memur Sen tarafından 2011 tarihinde kuruldu. Hukuki hakkında hiç bir bilgi paylaşmasa da kapatıldı.
BAĞIMSIZ 2021 Tüm Emekli Sen 15 Kasım 2021 tarihinde kuruldu. Ankara valiliği kapatma davası açmaya hazırlanıyor. Dava önce iş mahkemesine açılıyor. Ardından bölge adliye (istinaf) mahkemesine taşınıyor. İstinaf mahkemesinden de Yargıtaya taşınıyor.
GİRİŞ
Emekli örgütlerini 2 başlık halinde inceleyebiliriz
1- Sendikalar, 2- Dernekler
Emekli örgütlerini incelerken çalışanların emekli oldukları Sosyal Güvenlik kurumlarını ve o alandaki gelişmeye göz atmamız gerek.
01 Ocak 1946 da işçiler için SSK, 1972 de esnaflar için BAĞ-KUR ve 01.01. 1950 tarihinde yürürlüğe giren 08.06.1949 tarihli 5434 sayılı kanunla kamu çalışanları için kurulan Emekli Sandığı ile emekliler işçi, esnaf ve memur emeklisi şeklinde 3 parçaydılar. Bu üç parçanın dışında bankalarda çalışanlar için ayrı uygulama yapıldı.
16 Mayıs 2006 tarihinde kabul edilen 5502 sayılı yasa ile sosyal güvenlik kurumları tek bir çatı altında birleştirilerek Sosyal Güvenlik Kurumu S.G.K oluşturuldu.
İşçiler 1894 de Amele-i Osmani Cemiyeti adıyla ilk örgütlenmeyi gerçekleştirse de cemiyet kısa süre de hafiyeler tarafından tespit edilip dağıtıldı. 1938 de Komünizme karşı duyulan büyük korkudan dolayı çıkarılan Cemiyetler kanunu ile sınıf esasına dayalı örgüt kurulması yasaklandı.
1947 yılında 2. dünya savaşı sonrası ortaya çıkan konjektürün de etkisi ile oldukça geri de olsa 5018 sayılı işçi ve işveren sendikaları ve sendika birlikleri hakkında kanun kabul edildi.
Bu sayede daha önce kurulan bazı işçi dernekleri ve işçi kulüplerinin bir bölümü sendikaya dönüşerek işçiler sendika hakkına kavuştular.
28 Mayıs 1990 da biz memur değiliz, kamu çalışanıyız diyen bir gurup öğretmenin Eğitim-iş'i, ardından da Eğitim Sen'i ve belediye çalışanlarınında Tüm Bel Sen'i kurmasıyla başlayan süreç neticesinde 08.08.1995 de Kamu Emekçileri Konfederasyonu KESK ile de kamu çalışanları sendikal haklara kavuştular.
16 Mayıs 2006 da Sosyal Güvenlik Kurumları tek çatı altında birleştirilmeden 11 yıl önce kurulan DİSK Tüm Emekliler Sendikası hangi emekli kurumundan olursa olsun, emeklilerin sorunları ve muhatapları aynı diye SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı emeklilerini, bunların dul ve yetimlerini aynı sendika çatısı altında örgütleyerek tüm emeklilerin birleşik örgütlenmesinden yana tavır koymuştu.
16 Mayıs 2006 da SGK'nın oluşumu emeklilerin tek çatı altında örgütlenmesinin doğruluğunu gösterdi.
SGK'nın oluşumu üzerine sadece işçi emeklileri içerisinde örgütlenen emekli dernekleri tüzüklerinde gerekli değişikliği yaparak BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı emeklilerini ve SGK'dan dul ve yetim maaşı alanları da üye yapmaya başladılar. Kimileri zamanla isimlerini de değiştirmeye başladı. Örneğin 920.000 üyesi ile en büyük emekli örgütü olan ve 1970 yılında İşçi Emeklileri Cemiyeti adıyla kurulan dernek ismini önce Türkiye İşçi Emeklileri Derneği olarak, sonra da Ekim 2009'da topladığı 19. Olağan Genel Kurulunda ülkedeki tüm emekli, dul ve yetimleri kapsamak için aldığı kararla bir daha isim değişikliği yaparak ismini 'TÜM EMEKLİLER DERNEĞİ' kısa adıyla TÜED olarak değiştirdi.
Buraya kadar yaptığım sunumda görüldüğü gibi Türkiye'deki emekli örgütlülüğü zamanla tüm emeklilerin ortak örgütlenmesinde ortaklaştı. 2. başlığa Emekli Derneklerine tekrar gelince başka bir ortaklaşmanın başladığını göreceğiz.
SENDİKALAR
DİSK TÜM EMEKLİLER SENDİKASI
Türkiye'de emekliler ilk kez 12 Temmuz 1995 yılında DİSK öncülüğünde İbrahim Şahin başkanlığında Tüm Emekliler Sendikası adıyla bir sendika çatısı altında örgütlendiler.
22 Ağustos 1997 tarihinde yani sendikanın kuruluşundan 2 yıl, 1 ay, 10 gün sonra İçişleri Bakanlığı Kadıköy Bölge Mahkemesine DİSK Tüm Emekliler Sendikası Kadıköy Şubesinin tasfiyesi için başvurdu. Konu çok uzun olduğu için atlayarak geçiyorum. Bu tarihten sonra idarenin baskıları artarak devam etti. İdarenin baskıları 10 yıl sonra sonuç verdi. 09 Ekim 2007 tarihinde Ankara Yüksek Mahkemesi Yargıtay kararına uydu. 28 Ocak 2008 de Yargıtay kararı onayladı. Sendikanın karar düzeltme başvurusu 05 Mayıs 2008'de reddedilince Türkiye'de iç hukuk yolları tükendi.
İç hukuk yolları tükenince sendika 18 Haziran 2008'de AİHM'e başvurdu. Tarihinde 7 yıldan uzun sürmüş bir dava olmadığını bildiğimiz AİHM 9 Yıl, 10 Ay süren bir yargılama neticesinde 10 Nisan 2018 tarihinde talebin kabul edilemez olduğuna hükmetti.
AİHM kararı resmi dili olan Fransızca olarak 1 ay, 7 gün sonra 17 Mayıs 2008 tarihinde taraflara yazılı olarak tebliğ etti ve aynı an da sitesine Fransızca ve Türkçe olarak koydu. AİHM bu kuralları yargılama başlarken taraflara bildiriyor. Yani her kararı hem resmi dili olan Fransızca ile, hem de o ülkenin dili ile yukarı da bahsettiğim şekilde tebliğ ediyor.
12 Temmuz 1995 tarihinde Türkiye'nin ilk emekli sendikası olarak kurulan Tüm Emekliler Sendikası çok kısa bir şekilde özetlediğimiz bu süreçte 22 yıl, 10 ay, 17 gün sonra 17 Mayıs 2018 de sonlanmış oldu.
Genel başkan ve Genel başkanın kardeşi olan sendikanın avukatı tarafından bazı M.Y.K üyeleri, sendikanın tüm üyeleri ve üst kuruluş DİSK yönetim kurulu üyelerinden 10 ay kadar bilgilendirme dışında tutularak, karar üç üyenin AİHM'e yazdığı dilekçeye verilen cevap sayesinde öğrenildi. Buraya bir daha döneceğiz.
TÜRK EMEKLİ SEN
2006'da KAMU SEN tarafından kurulan Türk Emekli Sen hakkında da kapatma davası açılınca sendika bir taraftan hukuk mücadelesine başlarken, çıkabilecek bir olumsuz karara karşı Birleşik Emekliler Derneği'ni kurarak emeklileri dernek üzerinden örgütlemeye ağırlık verdi. Her Türk Emekli Sen yöneticisi aynı anda Birleşik Emekliler Derneği yöneticisi oldular. Gelişmeler Türk Emekli Sen yöneticilerinin tahmin ettiği gibi çıktı. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesinin lehte kararını oy birliği ile bozması üzerine Kamu Sen, Türk Emekli Sen'i kağıt üzerinde devam ettirip, emekliler içerisinde Birleşik Emekliler Derneği olarak örgütlenme faaliyetini sürdürüyor.
EMEKLİ MEMUR SEN
MEMUR SEN'in bağlı sendikası Emekli Bir Sen'i 21 Ocak 2011 tarihinde üyelikten çıkarması üzerine onun yerine kurduğu yeni sendikasıdır. MEMUR SEN her ne kadar Emekli Memur Sen'i kursa ve sitesinde haberlerine yer verse de sitesinde bağlı sendikalarının listesinde yer vermiyor.
MEMUR SEN'de KAMU SEN gibi alanı boş bırakmak istemiyor, Emekli Sendikaları Statü Yasasının olmadığından dolayı elinin altında dursun diye kurdu. Sendika hakkında kapatma davası devam ediyor.
TÜM EMEKLİ SEN
AİHM'de ki kararın olumsuz geleceğinin belli olması, ayrıca AİHM'den ola ki bir olumlu karar çıkacak olsa dahi bu kararın geriye dönük işlemeyeceği yani kesinleşmiş kapatma kararlarını ortadan kaldırmayacağı, sadece AİHM'in olumlu kararının daha sonra kurulacak sendikanın/sendikaların elini güçlendireceği ve Yeni Emekli Bir Sen'in yargıdan çıkardığı olumlu karar üzerine Tüm Emekli Sen Genişletilmiş Başkanlar Kurulunun katılımcılarının tamamına yakınının imza altına aldığı kararla görevlendirilen komisyonca tespit edilen 53 sendika şube yöneticileri ve üyeleri tarafından 20 Şubat 2017 tarihinde Ankara valiliğine TÜM EMEKLİLER SENDİKASI'nı yeniden hukuki zemine oturtmak için kuruluş başvurusu yapılarak birebir aynı isimle Salman Hürkardeş'in genel başkanlığında Tüm Emekli Sen yeniden hukuki zemine oturtuldu.
Tüm Emekli Sen aradan geçen kısa sürede 102 şube ve temsilciliğe ulaştı. Sendika hızla yeni yerlerde de örgütlenirken Koronavirüs salgını yüzünden tüm çalışmalar geçici olarak durduruldu.
Tüm Emekli Sen 20 Ekim 2019 tarihinde yapılan 2. Olağan Genel Kurulunda DİSK'e katılma kararı aldı. Sonuç bekleniyor. Ancak Tüm Emekli Sen 4Ekim 2021 tarihinde kapatıldı! Sendikanın genel merkezi Kızılay Necatibey Caddesi No: 76/8 adresindedir.
EMEKLİ BİR SEN
21 Ocak 2011 tarihinde MEMUR SEN'den ayrılan Emekli Bir Sen yoluna MESK isimli bir konfederasyonun üyesi olarak ve kurucu genel başkanı İsrafil Odabaşı başkanlığında devam etmektedir. Sendika hakkında açılan kapatma davası devam etmektedir.
ESEN
Türkiye'deki ilk kurulan emekli derneklerinden olan Sivil Emekliler Derneği yöneticilerince 2019 başında kurulan genel başkanlığını aynı zamanda Sivil Emekliler Derneği Genel Başkanı da olan Gültekin Kurtoğlu'nun yaptığı kısa adı ESEN olan, EMEKLİLER SENDİKASI hakkında idarece açılan kapatma kararı İstinaf Mahkemesince onandı. Sendika davayı Yargıtaya taşıdı. ESEN içinden çıktığı Sivil Emekliler Derneği ile hukuk mücadelesini sürdürmektedir. Açılan kapatma kararı sonrası çalışmalar kamu yararına dernek statüsündeki Sivil Emekliler Derneğinin kendine ait binasında dernek üzerinden sürdürülmektedir.
EMEKLİ SEN
Tüm Emekli Sen'e katılmayıp, AİHM'den olumlu karar geleceği umudu ve bu karar neticesinde Türkiye'de verilmiş ve kesinleşmiş olan tüm yargı kararlarının iptal edileceği ve sendikanın yeniden hukuki zemine oturacağı yanılgısı ve hukuken olmayan sendikayla da olsa DİSK çatısı altında yola devam edenler sendika genel başkanı ve yakın çevresinin AİHM den olumsuz karar çıktığını kendilerinden ve üst kuruluş DİSK yönetiminden bir yıla yakın bir süre bilgilendirilmediği öğrenmesi üzerine 25 Şubat 2019 tarihinde kuruldu. Sendikanın genel başkanlığını Cengiz Yavuz yapmaktadır. Genel Merkezi Kızılay Sümer sokakta.
Sendika, yönetim kurulu kararıyla DİSK'e üyelik başvurusunda bulundu. Başvuru DİSK yönetim kurulunca kabul edildi. DİSK Emekli Sen hakkında açılan kapatma davası sonuçlanmış ve kapatılmıştır.
DEMOKRATİK EMEKLİLER SENDİKA GİRİŞİMİ
DİSK Emekli Sen olarak devam eden sendika üyelerinin sendika genel başkanı ve yakın çevresince bilgilendirilmediği öğrenmeleri üzerine 25 Şubat 2019 da sendikayı yeniden kurarken aralarında ortaya çıkan görüş ayrılığı üzerine Demokratik Emekliler Sendika Girişimini oluşturan üyeler kurulan sendikaya katılmayıp, yeni bir sendika oluşturmak üzere yollarını ayırdı.
EMEKLİLER DAYANIŞMA SENDİKASI
08 Eylül 2016 tarihinde DİSK Emekliler Sendikası içindeki antidemokratik uygulamalar karşısında sendika içinde mücadele sürdürmenin imkanı kalmadığını düşünen bir grup emekli tarafından İstanbul Anadolu yakasında kuruldu. Her hangi bir gelişme gösteremediği gibi sık sık genel kurula gitmektedir.
DERNEKLER
TÜRKİYE EMEKLİLER DERNEĞİ
1970 yılında kurulan kısa adı TÜED olan Türkiye Emekliler Derneğinin 113 şubesi ve 920.000 üyesi var. Genel Başkanlığını Kazım Ergün'ün yaptığı TÜED emeklileri temsilen en fazla üyeye sahip emekli örgütü olarak 1 üye ile S.G.K yönetim Kurulunda temsil edilmektedir.
TÜED'in S.G.K'ya bildirdiği 920.000 üyesinin aylık 3 TL den yıllık 36 TL olan aidatı olan yaklaşık 33 milyon TL her yılın Ocak ayında S.G.K tarafından dernek üyesi emeklilerden kesilerek dernek hesabına yatırılmaktadır.
TÜED Türkiye Emeklilik Platformu ve Yaşlılık Platformunun üyesidir, bazen platformun dönem sözcülüğünü de yapmaktadır. Dernek Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı, Sosyal Güvenlik Danışma Kurulu üyeliği de yapmaktadır. TÜED Avrupa Birliği Yaşlılar Platformu gözlemci üyesidir.
Genel merkezi Anıttepe Işık sokakta bulunan TÜED'in Kızılay Ziya Gökalp Caddesi Mediha Eldem Sokakta misafirhanesi bulunmaktadır.
TÜM İŞÇİ EMEKLİLERİ DUL VE YETİMLERİ DERNEĞİ
Genel başkanı Satılmış Çalışkan olan kısa adı TÜM EMEK-DER 1989 tarihinde Süper Emekliler Derneği adıyla kuruldu. Süper Emeklilik Derneği 1994 tarihinde gerçekleştirdiği 3. Olağan Genel Kurulunda şu an ki kısa adı olan Tüm Emek-Der'i aldı. Dernek daha sonra yaptığı bir genel kurulda ismini değiştirmese de tüzüğünde değişiklik yaparak BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı emeklilerini de üye yapmaya başladı.
55 şubesi ve 560.000 üyesi olan Tüm Emek-Der Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı S.G.K Genel Kurul deleğeliği hakkına sahip ve Sosyal Güvenlik Danışma Kurulu üyeliği yapmaktadır.
Bakanlık Tüm İşçi Emeklileri Dul ve Yetimleri Derneğinin üyelerinin aidatlarını da kaynağından keserek derneğin banka hesabına aktarmaktadır. Derneğin son yaptığı genel kurulunda yanılmıyorsam yıllık gelirleri 20 milyon TL diye geçtiydi.
Tüm Emek-Der, Türkiye Emekliler Platformu ve Yaşlılar Platformu üyesidir. Aynı zamanda Platformun dönem sözcülüğünü de yaptı.
SİVİL EMEKLİLER DERNEĞİ
ESEN den bahsederken Türkiye'deki ilk kurulan emekli derneklerinden olan Sivil Emekliler Derneğinden bahsetmiştim. kamu yararına çalışan dernek statüsündeki Sivil Emekliler Derneği Kızılay Sümer sokakta kendine ait binasında faaliyetlerini sürdürülmektedir. Türkiye Emeklilik Platformunun bileşenlerinden olan Sivil Emekliler Derneği sendikaya dönüşme kararı alan ilk emekli derneği oldu. Bunun sebebi ise Sivil Emekliler Derneğinin diğer emekli derneklerinden farklı olarak işçiler yerine kamudan emekli memurlar tarafından kurulmuş olması ve üye yapısında kuruluşundan itibaren kamu çalışanlarının da olmasıdır diye yorumluyorum.
YARGININ EMEKLİLERLE İMTİHANI
Bu yazı konuyla ilgili değişik tarihlerde yazdığım birkaç bölümden oluşmaktadır. Konuyla ilgilenenlerin elinin altında bulunması için toplu hale getirdim.
Yargının şimdiden sınıfta kalacağı kesinleşen imtihan devam ediyor. Biz emekliler her şart altında yolumuza devam edeceğiz.
EMEKLİ SENDİKALARININ ULUSAL VE ULUSLARARASI DAYANAKLARI -1 -
ANAYASA MAHKEMESİ KARARI (Ankara bölge adliye mahkemesi 29 hukuk dairesi Esas karar no:2020/3462-2020/554 sayılı karardan alıntı)
Anayasa mahkemesi 16.10.2014 tarih ve 2013/5447 Esas 2013/5447 karar sayılı kararı ile '..... Anayasanın "Milletlerarası andlaşmaları uygun bulma" kenar başlıklı 90. maddesinin beşinci fıkrası şöyledir. "Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. (Ek cümle: 7/5/2004-5170/7 md) Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır." Belirtilen düzenlemeyle, usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası andlaşmalarda yer alan düzenlemelerin kanun hükmünde olduğu belirtilerek, 7/5/2004 tarihinde yapılan değişiklikle fıkraya eklenen son cümleyle hukukumuzda kanunlarla temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası antlaşmalar arasında bir çeşit hiyerarşi ihdas edilmiş ve aralarında uyuşmazlık bulunması halinde antlaşmalara öncelik tanınacağı hüküm altına alınmıştır. Bu düzenleme uyarınca, temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası bir andlaşma ile bir kanun hükmünün çatışması halinde, uluslararası anlaşma hükmünün öncelikle uygulanması gerekir. Bu durumda başta yargı mercileri olmak üzere, birbirleriyle çatışan temel hak ve özgürlüklere ilişkin bir uluslararası andlaşma hükmü ile bir kanun hükmünü önlerindeki olaya uygulamak durumunda olan uygulayıcıların, kanunu göz ardı ederek uluslararası antlaşmayı uygulama yükümlülükleri vardır. Anayasanın 90. maddenin beşinci fıkrası uyarınca, sözleşmeler hukuk sistemimizin bir parçası olup, kanunlar gibi uygulanma özelliğine sahiptir. Yine aynı fıkraya göre, uygulamada bir kanun hükmüyle temel hak ve özgürlüklere ilişkin olan sözleşme hükümleri arasında bir uyuşmazlığın bulunması halinde, sözleşme hükümlerinin esas alınması zorunludur. Bu kural bir zımni ilga kuralı olup, temel hak ve özgürlüklere ilişkin sözleşme hükümleriyle çatışan kanun hükümlerinin uygulanma kabiliyetini ortadan kaldırmaktadır... şeklinde karar vermiştir.
İNSAN HAKLARI AVRUPA SÖZLEŞMESİ
İnsan hakları Avrupa sözleşmesi madde 11/1 "HERKES barışçı amaçlarla toplantılar yapmak, dernek kurmak, ayrıca çıkarlarını korumak için başkalarıyla birlikte SENDİKALAR kurmak ve bunlara katılmak haklarına sahiptir"
İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ
İnsan hakları evrensel beyannamesi madde 23/4'te, "Herkesin, menfaatlerinin korunması için sendikalar kurmaya ve bunlara katılmaya hakkı vardır"
EKONOMİK, SOSYAL VE KÜLTÜREL HAKLARA İLİŞKİN ULUSLARARASI SÖZLEŞME
Ekonomik, sosyal ve kültürel haklara ilişkin uluslarararası sözleşmenin 8. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi, "herkese kendi ekonomik ve sosyal haklarını korumak ve geliştirmek için sendika kurma ve sadece sendikanın kendi kurallarına tabi olarak kendi seçtiği bir sendikaya katılma hakkı tanınır. Bu hakkın kullanılması ulusal güvenliği veya kamu düzenini veya başkalarının hak ve özgürlüklerini korumak için demokratik bir toplumda gerekli olan ve hukuken öngürülen sınırlamalardan başka sınırlara tabi tutulamaz"
KİŞİSEL VE SİYASAL HAKLARA İLİŞKİN ULUSLARARASI SÖZLEŞME
Kişisel ve siyasal haklara ilişkin uluslararası sözleşme madde 22/1 "Herkes başkalarıyla bir araya gelerek örgütlenme özgürlüğü hakkına sahiptir. Bu hak, kendi menfaatlerini korumak için sendika kurma ve sendikaya katılma hakkını da içerir"
EMEKLİ SENDİKALARININ ULUSAL VE ULUSLARARASI DAYANAKLARI - 2 -
Bu Emekli sendikalarının ulusal ve uluslararası dayanakları -1- in devamı olduğu için 1. yazıyı da görmeyenler için ek olarak yayınlıyoruz.
Birinci yazı da ulusal dayanaklarda gösterdiğimiz yazılardan birisi de Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin Çiftçi Sen kapatma davasında verdiği karardı. 9 daire Ankara 15. iş mahkemesinin 30.06 2010 gün 2009/334 esas, 2010/459 sayılı kararını 2010/33345 Esas,2010/41972 sayılı ve 30-12-2010 günlü kararıyla "Çiftçilik ve Üreticilik yapan köylülerin sendika kurma hakları vardır diyerek davanın reddine karar vermişti.
Aradan 11 yıl geçse de devlet aynı devlet, Yargıtay 9. Daire aynı daire ve ülkede konuyla ilgili ne bir anayasa değişikliği, ne de ilgili kanunlarda herhangi bir değişiklik söz konusu. Ülkede ki tek değişiklik aradan geçen 11 yıl ve 11 yılda yargının başta üst yargı kurumları olmak üzere çok büyük oran da bağımlı hale gelmesi.
Yargıtay 9. Hukuk dairesi çiftçilerin de, üreticilerin de sendikası tabi ki olur derken aradan 11 yıl geçince 25.02.2021 de işçi veya kamu çalışanı olmadıklarından emekliler sendika kuramaz, bölge adliye mahkemesinin kararının bozularak ortadan kaldırılması gerektiği için dosyanın kararı veren mahkemeye gönderilmesine karar verdi. Bölge mahkemesi (istinaf) 30 Nisan'da dosyayı görüşecek.
Yargıtay 9. Hukuk dairesi verdiği bozma kararında benim sizlere -1- yazı da sunduğum tüm ulusal ve uluslararası dayanakları kendisi de bir güzel sunuyor. Ama sıra hüküm kurmaya gelince ne kendi geçmiş kararlarını tanıyor, ne de Anayasayı tanıyor. Hatta görevi kötüye kullanma ve Anayasayı tanımama suçu işliyor.
9 dairenin bozma gerekçesi hukuk olmadığı, tamamen konjektüre uyma olduğu için eminim kendi içlerine de sinmediği gibi, sırıttığının, hatta Anayasaya tamamen aykırı olduğu için ve başka da yazacak bir gerekçeleri olmadığı için kendileri de çok rahatsızdırlar. Bari 5 üye durumu kurtarmak için aralarında anlaşıp, 2. si muhalefet şerhi koysalardı.
Yargıtay 9. Dairenin Anayasa 90. maddeyi bilerek tanımayarak Anayasayı çiğnediği görüşleri
"...Anayasa, bir devletin en yüksek hukuk kuralı olup, normlar hiyerarşisinde en üst sırada bulunmaktadır. (Gözübüyük, A. Şeref: Anayasa Hukuku, Ankara, 2010, s.10; Teziç, Erdoğan: Anayasa Hukuku, İstanbul, 2018, s. 11) Anayasa ile milletlerarası andlaşmanın çatışması durumunda ise Anayasa üstün tutulmalıdır (Atar, Yavuz: Türk Anayasa Hukuku, Konya, 2012, S.353). İlke olarak uluslararası andlaşmalar ile kanunların birbirine üstünlüğü yok ise de, sadece temel haklara ilişkin andlaşmalar, Anayasa'da öngörülen koşul ve sıralamalar içerisinde yasalara aykırı olabilir (Pazarcı, Hüseyin: Uluslararası Hukuk, Ankara, 2007, S.28). Bu açıklamalara göre, Hukukumuzda ancak aktif çalışma hayatı içerisinde yer alan çalışanlar sendika kurma hakkına sahip olup, aktif çalışma hayatı içerisinde yer almayan emekliler sendika kurma hakkına sahip değildir"
Kararı aynen alıntıladım ki yazıyı okuyan hukukçu olmayan herkes bile rahatlıkla Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin Anayasa'ya ve uluslararası yasalara tamamen aykırı, tamamen konjektüre göre, zorlamadan da öte bir karar verdiğini anlasın diye.
Emekli sendikalarının ulusal ve uluslararası dayanakları -1 - yazımın sonundaki cümlemi tekrarlayarak yazıyı bitirelim. Musibetten hayır doğuyor. Emekli sendikalarını kapattıklarında, ertesi gün çok daha güçlü olarak yolumuza devam ediyoruz. İdare bize adeta çok daha kitlesel olarak yolumuza devam etmemiz için fırsat yaratıyor.
EMEKLİ SENDİKALARI YARGI SÜRECİ HAKKINDA -3-
Birinci yazı 'Bölge Adliye Mahkemesi (istinaf) 29 Hukuk Dairesi Yargıtay'ın kararına direnmeyip Tüm Emekli Sen hakkında kapatma kararına uydu' diye başladı. 3. yazıya buradan başlayalım.
Bilindiği gibi hakkında kapatma davası süren tek sendika Tüm Emekliler Sendikası değil. 20 Şubat 2017 tarihinde kurulan Tüm Emekli Sen hakkında kapatma davası açıldığı gibi 25 Şubat 2019 tarihinde kurulan DİSK Emekli Sen ve aynı tarihlerde kurulan kısa adı ESEN olan sendika ve bir grup emekli astsubay ve subayın kurduğu ORDUSEN (Ordu Sendikası) hakkında açılan kapatma davaları da devam etmektedir.
Bu sendikalar her ne kadar Tüm Emekli Sen'den 2 yıl kadar geç kurulmuş olsalar da açılan davalar ya Tüm Emekli Sen'den bir, iki ay kadar geriden gelmekte veya üç-dört ay öne geçmiş vaziyette devam etmektedir.
11 Nisan 2020 tarihinde yayınladığım 'Türkiye'de Emekli Örgütleri' yazımda tanıttığım örgütlerden birisi de Sivil Emekliler Derneğiydi. '......ESEN Türkiye'deki ilk kurulan emekli derneklerinden olan Sivil Emekliler Derneği yöneticilerince 2019 başında kurulan genel başkanlığını aynı zamanda Sivil Emekliler Derneği Genel Başkanı da olan Gültekin Kurtoğlu'nun yaptığı kısa adı ESEN olan, EMEKLİLER SENDİKASI hakkında idarece açılan kapatma kararı İstinaf Mahkemesince onandı. Sendika davayı Yargıtay'a taşıdı. ESEN içinden çıktığı Sivil Emekliler Derneği ile hukuk mücadelesini sürdürmektedir. Açılan kapatma kararı sonrası çalışmalar kamu yararına dernek statüsündeki Sivil Emekliler Derneğinin kendine ait binasında dernek üzerinden sürdürülmektedir.......',
'...SİVİL EMEKLİLER DERNEĞİ; ESEN den bahsederken Türkiye'deki ilk kurulan emekli derneklerinden olan Sivil Emekliler Derneğinden bahsetmiştim. kamu yararına çalışan dernek statüsündeki Sivil Emekliler Derneği Kızılay Sümer sokakta kendine ait binasında faaliyetlerini sürdürülmektedir. Türkiye Emeklilik Platformunun bileşenlerinden olan Sivil Emekliler Derneği sendikaya dönüşme kararı alan ilk emekli derneği oldu. Bunun sebebi ise Sivil Emekliler Derneğinin diğer emekli derneklerinden farklı olarak işçiler yerine kamudan emekli memurlar tarafından kurulmuş olması ve üye yapısında kuruluşundan itibaren kamu çalışanlarının da olmasıdır diye yorumluyorum'
Türkiye'de emekli örgütleri yazımda sendikaları ve dernekleri tanıttığım iki bölümde ESEN'den bu şekilde bahsetmiştim.
Maalesef ESEN hakkında açılan kapatma davası Tüm Emekli Sen'in davasının önüne geçmiş durumda. İstinaf mahkemesinin kararı geçen aylarda Yargıtay Daireler Genel kuruluna gitti ve orada Daireler Genel Kurulu tarafından maalesef onaylandı.
İstinaf mahkemesi heyeti bu gelişmeyi de hatırlatarak kararlarında direnmenin de bize bir fayda sağlamayacağını belirtti. Yargıtay kararına uyarak, dosyanın tekrar aynı daireye gitmesini sağladılar.
Aynı dairenin aldığı karar bilinse de orada kararın değişmesi için yeni bir savunma yapma imkanını kullanacağız.
Bu arada Anayasa mahkemesinde de önümüzün tıkanmaması için ESEN'in Anayasa mahkemesine müracaatı bizim dava o aşamaya gelene kadar bekleyecek. Emekli Sendikaları yargı süreci hakkında yazı serisi devam edecek.
EMEKLİ SENDİKALARI YARGI SÜRECİ HAKKINDA -4-
Yazı dizisinin ilk üç bölümünde hukuki süreci anlattım. Bu -4- bölümde hukuk konusunu kapatacağım. 5. bölüm son yazı olacak. 5. yazı da bundan sonrasına dair görüşlerimi yazacağım.
Daha önce de defalarca yazdığım gibi mahkemelerin kararları tamamen konjektürel kararlar. 1995 de kurulan ilk emekli sendikası olan Tüm Emekli Sen hakkında zamanın hükümetlerinin açtıkları davalar Anayasa da böyle bir yasak yok diye ret edildiydi. İktidarın baskısı ve inadıyla hukuk zorlanarak 5 Mayıs 2008 tarihinde sendika kapatıldı. Görüldüğü gibi 2002 tarihinde iktidar olan AKP de emeklilerin sendikal örgütlenmesi konusunda kararlı bir şekilde kendisinden önceki hükümetlerin izinden gidiyor.
İktidarın hukuku baskı altına alarak ulusal ve uluslararası yasaları, anlaşmaları nasıl çiğnediğini 'emekli sendikalarının ulusal ve uluslararası dayanakları' yazımda belirtmiştim.
Mahkemelerden çıkan ve bundan sonra da çıkacak kararların tamamen siyasal/ konjektürel kararlar olduğunu bilsek de hukuk mücadelemizi hakkını vererek sürdürdük. Sürdürmeye de devam ediyoruz.
Emekli Sendikaları yargı süreci hakkında yazı dizisi 5. bölümle son bulacak.
Haber editörü: Erdal demir
Güncelleme Tarihi: 27 Şubat 2022, 22:16
