29-30 Eylül’de Didim Ticaret Odası ,AAMÜ ,Didim Ziraat Odası tarafından düzenlenen ve bizim de Su Politikaları Derneği olarak katkı koyduğumuz “Büyük Menderes Havzası Su-Çevre-Ürün Güvenliği Çalıştayında bazı yörelerde  yeraltısuyu seviyesinin 250 m.ye kadar düşmüş olduğu söylendi.

Havzada bazı bölgelerde  yeraltısuyu seviyesi 250 m.ye kadar düşmüş,

Ayrıca  yeraltısuyundaki  elektriksel iletkenlik   normalden 5 kat daha fazla  ölçülmüş

Bunun anlamı : yeraltısuyunun sadece seviyesi değil kalitesi de düşmüş.

Yani su artık içme suyu ve tarımsal sulama kullanımı için uygun değil.

Büyük Menderes Havzasında  sanayi, hayvancılık ve madencilik sektörünün su ihtiyacının tümü, içme ve kullanma suyu ihtiyacının ise %75’i yeraltısuyundan  karşılanıyor.

Bu nedenle havzada yeraltısuları büyük baskı altında.

Su Tahsisi Eylem  Planına göre : Kurak dönemde 15 yıl içinde sanayi ve madencilik sektörlerinin su ihtiyaçlarının karşılanması özellikle Çine ve Çürüksu alt havzalarında riske girecek.

**********

Ülkemizde birçok havzada barajlardaki doluluk oranları neredeyse günlük olarak izlenirken yeraltısularında “seviye düşmüş” denerek  su çekimi  devam ediyor.

Yeraltı su seviyesindeki düşüş adeta normalleşiyor,

Bu durum barajlardaki suyun azalmasından çok daha riskli.

Barajlar yağışlarla kısmen veya tamamen tekrar dolabilir. Ancak bir seviyenin altına düşen yeraltısuyunun böyle bir şansı yok,

Çünkü yüzeydeki suyla beslenme bağlantısı kesiliyor.

Buna “yağış infiltrasyonunun yeraltısuyuyla bağlantısının  kesildiği derinlik” deniyor.

Bu derinlik yerel jeolojik, hidrolojik, iklimsel koşullara bağlı olarak değişiyor,

Ülkemizde ve dünyada yapılan çalışmalar bunun 40-80 m. aralığında olduğunu veriyor

Bu eşik aşıldı mı “telafisi mümkün olmayan “ bir  döneme giriliyor.

****************

Araştırmalar tüm Dünyada sürüyor,

Geçen yıl Küresel ölçekte ~170.000 kuyu verisi ile yeraltısuyu seviyelerindeki düşümlerin yaygınlığını incelenmiş,

Çalışmada  kurak bölgelerde derin düşümlerde yenilemenin çok yavaş olduğu belirtilmiş.

Sonuç: Yeraltısuyu seviyesinin düşümü, yağış-yenileme ilişkisini zayıflatıyor ve kesiyor.

*****************

Bu konuda her bölgeye uygulanabilecek  hesaplanmış bir derinlik yok

Ancak yapılacak çalışmalar var;

Yağış + infiltrasiyon modelleriyle  o havza için  bir “yenileme kesilme derinliği” tahmini yapılabilir.

Bu derinlikle  en azından ne kadar zamandır  bir daha yerine gelmeyecek suyu çektiğimiz  bilinir

Herhangibir etkisi olur, önlem alınır  mı bilinmez,

Ama kuyular kuruyunca mutlaka öğrenilir.